Wednesday 15 June 2016

Дэлхий дээр жил бүр 20 сая эмэгтэй зөвхөн жирэмслэтээс үүдсэн эрүүл мэндийн доройтолд өртөж байна. Үүнээс 8 саяд нь амь насанд аюул заналхийлсэн хүндрэл тохиолдож байгаагаас Африк Ази тивийн эмэгтэйчүүд гэхэд л нийт жирэмслэлт, төрөлтөөс үүдэлтэй нас баралтын 90%-ийг эзэлж байна.   
Хүн төрөлхтөнд ийнхүү хүний амьдралын энгийн нэгэн физиологийн явц их гарз хохирол учруулж байгаа номер нэг шалтгаан нь ядуурал юм. Ядуурал бол хүүхэд дархлаажуулалтанд хамрагдахгүй байх, цэвэр усаар хангагдахгүй байх, бохир заваан байдал, наад захын эрүүл мэндийн тусламжийг авч чадахгүй байх гол шалтгаан. 
Энэ дээрээсээ нэмээд эрүүл мэндийг улам аюултай байдалд оруулдаг нь хотжилт юм. Ядуу хүмүүс амьдрахын эрхээр хот бараадна. Энэ нь хотын хүн амыг нягтаршуулаад зогсохгүй, зах хязгаарын гэр хорооллыг тэлж, элдэв халдварт өвчний тархалт, хортой хүнсний бүтээгдэхүүн, гэмт хэрэг, хүчирхийллийн үүр уурхай болно. Хотжилтын менежмент муутайгаас болоод, хүн амынхаа эрүүл аюулгүй орчинг бүрдүүлж байх үүрэгтэй хотын засаг захиргаа, эрүүл мэндийн нэгжүүд ачааллаа дааж чадахгүй, наад захын эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээгээ бүх хүндээ тэгш хүртээж чадахгүйд хүрнэ. 
За тэгээд нөгөө муу хотжилтыг дагаад гэр хорооллын утаа, машин тэрэг ихэсч, агаар гэж авах юмгүй болгоод өгнө. Энэ дээр нь дөрөөлөөд өнөө айхтар амьсгалын замын цочмог халдвар, хатгаа, багтраа нь толгой дараалан хүүхэд хөгшид гэсэн дархлаа султай хүмүүсийгээ нэрвэнэ. Өнөөдөр дэлхий дээр эрүүл мэндэд заналхийлсэн агаараар амьсгалан өдөр хоногийг өнгөрөөж байгаа хүмүүсийн тоо аль хэдийн тэрбум давжээ. 
Агаарын бохирдол нь хүн амьтнаа битгий хэл хөөрхий муу озоны давхаргаа цоолж, экоссистемийн тэнцвэрт байдлыг алдагдуулна. Ингээд хүн бидний үйл хөдлөлөөс болоод цаг агаарын өөрчлөлт явагдаж, байгалийн гамшиг, далайн түвшин нэмэгдэж, хур тундас яахаа мэдэхээ байж эхэлнэ.
Тэгэхээр би энэ бүх хадуурлаараа юу хэлэх гээд байна вэ? 
Хүний эрүүл мэндийг хамгаалах төлөвлөгөө чинь явж явж энэ дэлхийг сүйрлээс аврах баатарлаг үйлс байж таарах нь. Кино яриад байгаа ч юм биш. Өвчлөл үүсгэдэг механизмуудаа цогцоор нь авч үзэхгүй бол ер болохгүй юм байнаа л гэсэн санаа.
Эрүүл мэнд бол тогтвортой хөгжлийн үзүүлэлтээс гадна, түүнийг бүрдүүлэгч үндсэн элемент болж өгдөг. Яагаад гэвэл дээр дурьдсан эрүүл мэндийн нөхцөл байдлууд эдийн засгийн өсөлт хөгжилд  чухал ач холбогдолтой болохыг харуулж байна. Тиймээс ч дэлхийн эдийн засгийг тодорхойлогч тэргүүлэх форумууд, G8 уулзалт, олон улсын хэмжээний эдийн засгийн хамтын ажиллагааны чуулгануудад эрүүл мэндийн асуудлыг нухацтайгаар авч хэлэлцдэг учрыг зах зухаас нь өгүүлэхэд ийм байна. 

Эх сурвалж: World Health Organization. (2002). Health and sustainable development: Key health trends. Commission on Sustainable Development. World Summit on Sustainable Development.

No comments:

Post a Comment