Diary of a wimpy kid The long haul

..spring something on someone

Гэнэт хэлэх, гэнэдүүлэх

Mom sprung a trip on us without any warning

Ээж аяллын талаар бидэнд ямарч анхааруулгагүйгээр гэнэт хэлсэн

...get the wheels turning

бүх зүйлийг эхлүүлэх, баталгаатай эхлүүлэх

It was gonna get Mom's wheels turning

Энэ ч ээжийг бат араанд нь хийх нь гарцаагүй

measure up to

түүн шиг сайн байх, хангалттай байх

We can never measure up to the ones they show in the magazine.

Бид сэтгүүл дээр гарсан шиг хангалттай сайн байж чаддаггүй

 go downhill

муудах, байдал дордох

things went downhill fast

байдал шууд дордов

the temperature dropped below freezing

гадаа хүйтэрч эхэллээ

bare essentials

зөвхөн шаардлагатай зүйлс

get nose two inches from

салгалгүй ширтэх

they've constantly got their noses two inches from a screen

тэд тувт дэлгэц ширтдэг

so that put an end to that idea

ингээд өнөөх санал нь шууд үгүйсгэгдлээ

chime in 

ярианд оролцох

chimed in with his own idea

өөрийн саналыг хэлж ярианд оролцов

cave in

бууж өгөх

so she caved in

тэр бууж өгч зөвшөөрөв

keeper

удаан хадгалагдна

they were not exactly keepers

тэд нар ч удаан хэрэглэгдэхгүй л болов уу

bootleg copy

хууль бус хуулбар

I couldn't believe I poured my heart out to this guy and all I got was an AD.

сэтгэлээ нээх

Even though that whole experience left a bad taste in my mouth, I still like his books.

онцгүй дурсамж үлдээх

I really needed to get out of the car to prevent my legs from permanently cramping 

хөл бадайрах

We picked one on the lower end of the spectrum

хамгийн доод түвшин

Five seconds later he was out cold

нам унтах

Dad’s music was pretty awful, but the view totally made up for it.

муухайг нь нөхөх

Sitting up front, I had a whole new perspective and would almost see why mom was so gung ho about taking this trip. 

хэт хөөрөх

I decided to explore the nearby stalls while Rodrick was polishing off his stick of fried butter.

хам хум идэх

I had a seriously close call when I turned a corner and almost ran smack into the entire family.

аюулд өртөхөө шахах

улаан нүүрээрээ халз тулах

People were packed shoulder to shoulder, and I tried pushing my way through to get to where mom was.

пиг чихэлдэх

But I should've known there was a catch.

нэг сул тал

She said we should find a doctor to check it out which didn't calm my nerves any.

намайг огт тайвшруулаагүй

Төрийн албаны бичиг тамганы хүнд суртал

Төрийн албаны энэ их бичиг сачигийн асуудал үнэхээрийн болхи, өнгөрсөн зуунаараа юм байна.

Нэг судалгаа хийнэ. Тэгээд шууд захиалсан гишүүнийн туслах руу ч юмуу имейлдэж болохгүй. Эхлээд том даргаар гарын үсэг зуруулаад тамга даруулах ёстой. За том дарга нь шалгаж үзэх шаардлагатай юм байж. Тэрийг дотоод сүлжээгээ ашиглаад авч өгөөд шалгаад коммент байвал бичээд өгч болноодоо. Тэхгүй. 

Эхлээд том даргаас гарын үсэг авахын тулд өгсөж уруудан нэг бичээч эгч дээр очно. Бичээч эгч гурван бланкан дээр хэвлэж өгнө. Хэвлэж өгөхийн тулд бичээч эгч рүү албан бичгээ принтэлсэнээс гадна дотор сүлжээгээр явуулах ёстой. Энд дотор сүлжээ ашиглаж байгаа ч принтелж цаасаар аваачиж өгөн 3 ширхэг албан бланкаа авахын тулд өрөөнд нь очиж хэвлэж өгөхийг нь хүлээнэ. За бичээч эгч арай гэж нэг юм 3 цаас өгч байна. 

Одоо нөгөө 3 цаасаа аваад том даргад өгөхийн тулд туслахтай нь уулзна. Тэгээд аваачиж өгөөд туслах нь том даргаас гарын үсэг авахыг нь хүлээнэ. Тэр хооронд нь туслахын өрөөнд хүлээх эсвэл ажлын байран дээрээ буцаж ирнэ.

Гарын үсэг авчингуутаа зурчлаа гээд мэдэгдэх юм байх гэтэл үгүй. Цагийн дараа гайхаад туслах руу нь ярьтал гарын үсгээ зурсан ш дээ ирж ав гэнэ. За тэгээд өгсөж уруудаж туслахаас нь очиж авна. Тэр тамгатай гарын үсэгтэй цаас нь гурван хувь гэж байгаа.

За ингээд 3 хувиа аваад өгсөж уруудаад дараагийн шат бичиг хэрэг дээр очно. Бичиг хэргийн эгч тамга дарж, судалгааны дугаар өгдөг үүрэгтэй. Судалгааны дугаар аваад нэг хувийг үлдээж 2-г нь өөрөө авна. За одоо дуусах нь дээ гэж бодтол өнөөх хийсэн судалгаагаа өнгөтөөр хэвлүүлж нуруулдуулах юм гэнэ. 

Файлыг нь аваад хэвлэх дээр очоод өнгөтөөр принтлүүлж нуруулдуулахаа хүлээнэ. Ингээд өнгө үзэмжтэй болсон судалгаагаа 2 цаастайгаа цуг захиалсан гишүүний туслахад өгсөн уруудан өөрөө аваачиж өгнө. Туслах нь за ойлголоо гээд судалгааг хүлээж авах мөчид энэ гардуулах процесс хүртэл бүтэн өдөр нааш цааш өгсөн уруудан гарын үсэг цуглуулсанаа бодоод баярын нулимс хоёр нүдийг бүрхэнэ.

Энэ хооронд би дахиад өөр хэрэгтэй судалгаа хийх миний цагийн хөлс, тэр олон гарын үсэг цуглуулсан цаас, тамганы хор, тэр том даргаас гарын үсгийг нь зуруулж авч өгдөг туслахын цалин, тамга дардаг эгчийн цалин, бичээчийн цалин гээд үргүй зардлууд хөвөрсөөр л..

За миний бүтэн өдрөө алдсан хайран цаг хугацаа, мэдрэлийн эсийг тоочих ч юм биш.

Ийм л үйл лайтай процессоор  хийсэн хүнээсээ захиалсан хүнрүүгээ ганц ширхэг судалгаа хүрдэг байхнээ. Ингэхэд тэр гишүүний туслах тэгээд хэзээ яг гишүүндээ өгөх бол...

ХҮН ТӨРӨЛХТӨНИЙ ТОВЧ ТҮҮХ

                    

                           

14 тэрбум жилийн тэртээ матери, энерги, цаг хугацаа, орон зай хоорондоо нэгдэн нийлж энэ ертөнцийг үүсгэжээ. Эдгээр үзэгдлийн түүхийг физик гэдэг. Харин атом молекулын харилцан үйлчлэлийн түүхийг хими гэдэг. Бие махбодийн түүхийг биологи гэдэг. Түүнээс гаралтай хүн төрөлхтөний түүхийг энд өгүүлэх болно.

Хүн төрөлхтөний түүхийг 3 үндсэн хувьсгал бүрдүүлжээ. Танин мэдэхүйн хувьсгал 70 мянган жилийн өмнө, хөдөө аж ахуйн хувьсгал 12 мянган жилийн өмнө, шинжлэх ухааны хувьсгал 500 жилийн өмнө үүсч. Харин энэ сүүлийн хувьсгал хүн төрөлхтөний түүхийг дуусгаж, шинэ эриний эхлэл ч болж магадгүй юм.

Танин мэдэхүйн хувьсгал анх хүнийг амьтнаас ялгаруулж эхэлжээ. Гагцхүү хүн л байхгүй зүйлийн тухай ярьж, түүндээ итгэж чаддаг. Та сармагчинг хэзээ ч үхсэнийхээ дараа сармагчингийн диваажинд очоод хязгааргүй их бананатай болно гээд одоо байгаа гадилаа өөртөө өгөхийг ятгаж чадахгүй юм. Яг энэ зарчмаар хязгаарлагдмал хариуцлагатай компаниуд хүмүүсийн төсөөлөлд бий болж амьдрал дээр оршин тогтнож, мөнгөний эргэлт үүсгэж байна.

Хөдөө аж ахуйн хувсгал хүмүүст нийгэм улс төр , мөнгө гэдэг зүйлийг бий болгожээ. Ихэнх үнэт зүйлийг хадгалж болдоггүй. Үүнд цаг хугацаа ба гоо үзэсгэлэн орно. Харин зарим удаан хадгалж болдог үр тариа гэх мэт зүйлс дээр тулгуурлан мөнгө зохиогджээ. Бид танихгүй хүнд итгэдэггүй ч түүний зоосонд итгэдэг. Хэрэв тэд зоосгүй болж эхэлбэл бид бас итгэхээ больж эхэлдэг. Үүнээс улбаалан бид нийгмийг цогцлоож, тэр байтугай шашин улс төрийг бий болгосон. 

Ингээд биологиос тусдаа хүний төсөөллээс үүссэн ертөнц үүсч эхэлсэн. Хүний төсөөлөл материаллаг ертөнцөд биеллээ олдог. Индивидуализм хүмүүсийн амьдрах орчинг өөрчлөв. Олон өрөөтэй байшинд хүмүүс амьдрах болсоноор хүүхдүүд тусдаа өрөөнд унтах болов. Тэд өөрийн гэсэн орон зайтай болохоор өөрийгөө хувь хүн гэж төсөөлөхөд амархан болж, өөрийн үнэ цэнээ дотроосоо хайж эхэлцгээдэг. Гэтэл дундад зууны үед хүүхэд үргэлж бусдын нүдэн дээр өсч торнидог байв. Хэн нэгний харсан, ярьсан бүрийг тооцоолж, өөрийнх нь үнэ цэнэ нийгмийн давхарга, бусдын түүнийг юу гэж тодорхойлсоноор хэмжигддэг байв. Хүний төсөөлөл хэрэглээний түвшинд бодит биеллээ олсон бас нэг сонгодог жишээ бол гадаадад аяллаар явж, юм үзэж нүд тайлах явдал юм. Сармагчинд жишээ нь хэзээ ч саахалт сүрэг дээр очиж тэднийхнийг сонирхох бодол орж ирэхгүй юм. 

Нийгмийн давхарга бол бас л хүний төсөөллөөс урган гарсан бүтээгдэхүүн. Баян хүний хүүхэд баян болж, ядуу хүний хүүхэд ядуугаараа дуусдаг нь батлагдсан зүйл. Биологийн талаас авч үзвэл баян, ядуу хүний хооронд бие махбодийн болон оюуны чадамжийн ямар ч ялгаа байхгүй юм. Гэсэн хэдий ч хоёр ихрийг багаас нь баян ядуу гэр бүлд тусгаарлан өсгөлөө гэхэд яг адил байгалиас заяагдсан авьяас чадвартай ч түүнийг хөгжүүлж, зүлгэж байж л илүү тодордог тул хангамжтай орчинд өссөн хүүхэд л илүү чадвартай болно. Яаж ийж байгаад хоёуланг нь адил түвшинд хөгжүүллээ ч гэсэн хоёулаа адил хэмжээний амжилтанд хүрэхэд хэцүү. Эдийн засгийн тоглоомын дүрэм журам тэр хоёрын гарал угсаанд хязгаар тавих ба нүдэнд үл үзэгдэх шилэн хана саад болох болно. Бизнесийн орчинд хүний дэг жаяг, холбоо сүлбээ бол удамшиж авсан генээс хүчтэй. 

Хүн төрөлхтөнийг дээд доод төрөлтөн хэмээн ангилах нь хоосон төсөөллөөс хэтрэхгүй зүйл гэдгийг бүгд л шууд хүлээн зөвшөөрдөг. Гэсэн хэрнээ хүн бүр тэгш тэнцүү гэдэг ухагдахуун ч бас эргэлзмээр. Яг ямар байдлаараа хүн бүр тэгш юм бэ? Хүний төсөөллөөс гадуур гарт баригдаж нүдэнд үзэгдэх эн тэнцүү байдал бидэнд үнэхээр бий гэж үү? Хүн бүр тодорхой хэмжээнд өөр өөр удмын кодтой, өөр өөр орчинд өсч торнидог. Үүнээс үүдэлтэйгээр хөгжил нь өөр, амьдрах чадвар нь өөр.　Гэтэл хүн бүр адил бүтээгдсэн гэж ярьдаг. Биологид хүн эволюцийн дагуу хөгжиж ирсэн л болохоос хэзээ ч хэн нэгэн бүтээсэн гэж үздэггүй. Тийм болохоор хэн ч хүн төрөлхтөнд тодорхой зүйлийг бий болгоогүй, заяагдсан тэгш эрх гэдэг зүйл байгальд байхгүй. Шувууд далавчтай учраас л нисдэг болохоос нисэх эрхтэй болохоор нисдэггүй юм.

Үүнтэй адилаар биологид жендерийн асуудал байхгүй. Бонобо сармагчин, зааны нийгэмд эм хүйстнүүд илүү хоорондоо нэгдэж чаддаг, харин амиа бодсон нэгдмэл чадваргүй эрэгчингүүд нийгмээсээ шахагддаг. Бонобо эмэгчин сул дорой ч хил хязгаарыг зөрчсөн эрэгчингээ бүлэглэн зодож чадна. Хэрвээ энэ амьтдын хувьд боломжтой юм бол яагаад хүн тийм биш юм бол? Хүн угаасаа сул дорой амьтан. Тийм болохоор эмэгтэйчүүд ч гэсэн илүү нэгдмэл чанараараа хувиа хичээсэн эрчүүдийг эрхэндээ оруулж хүссэнээрээ байлгаж чадах юм биш үү. Яг л хар арьстнууд цагаануудын менежментэд захирагддаг шиг эмэгтэй захирагчийн дор цэрэг эрсийг удирдаж болохгүй юм уу?  Гэтэл хүн төрөлхтөний дунд эрчүүд хүч чадалтай, өрсөлдөөнч гэхээсээ илүү нийгмийн харилцааны чадвар өндөртэй, хоорондоо нэгдэх чадвараар эмэгтэйчүүдийг бодвол давамгай байж болох л юм. Ер нь нэгдмэл чанар хүн төрөлхтөнийг нийлүүлж мега соёлыг бий болгож байна. Анхны жишээний нэг нь Монголын эзэнт гүрэн юм. 1281 онд Хубилай хааны цэрэг Япон луу дайлаар мордоход үстэй дээлтэй Монгол морьтонгууд хулсан малгайтай Хятад явган цэргүүдтэй мөр зэрэгцэн, Солонгос цэргийн нэмэлт хүчээр байлдаж, Европын адал явдлыг амаа ангайлган сонсдог байсан юм. Эд бүгд нэг л удидагчийн дор өрнөсөн явдал. Нэгдмэл чанар, чадварлаг зохион байгуулалт, төмөр зарчим бол Монголын эзэнт гүрнийг Евроазийг эзлэн авахад хүргэсэн болохоос ямар нэгэн технологийн дэвшил биш байсан юм. Харин ч Монголд эзлүүлж байсан улс орнууд технологиороо илүү хөгжсөн байсан. Яагад гэвэл шинжлэх ухааны мэдлэг мөнгөтэй холбогдож түүнийг хөгжүүлэх сэдэл байдаггүй байсан болохоор тэр.

Нэгэнт шинжлэх ухаан мөнгөн хөшүүрэг хоёр холбогдоод ирмэгц шинжлэх ухаан гайхамшигтай хурднаар хөгжиж эхэллээ. Өнөө цагийн Европийн давамгайлал ч үүнтэй холбоотой. Ром, Монголын эзэнт гүрнүүд олон газар орныг эзэлсэн ч тэдэнд мэдлэг дутсанаар сарнин бутарчээ. Харин Европчууд шинэ мэдлэг олж авах зорилгоор өөр газар орнуудыг эзэлж авх аянаа эхлүүлсэн байдаг. Напелеон Египетийг 1798 онд дайлахдаа өөртэйгээ цуг 165 эрдэмтдийг авч явсан нь ч үүнтэй холбоотой. Ингэж шашин, хэл судлал, ургамал судлалын шинжлэх ухааны үндэс тавигджээ. Англичууд ч гэсэн олж авсан мэдлэгээ ашиглан маш бага цэргийн хүчээр хэдэн зуун сая Энтхэгчүүдийг олзолсон түүхтэй. 19-р зууны турш, 20-р зууны эхэн хүртэл ердөө 150 мянга гаруй цэрэг, засаг захиргааны ажилтнууд, бизнесмэн болон тэдний гэр бүлийнхэн 300 сая энэтхэгчүүдийг эрхшээлдээ оруулан захирч байсан байдаг юм. 

Гэхдээ шинжлэх ухаан “Юу илүү чухал вэ, Юу сайн бэ?” гэдэг асуултуудад хариулт өгдөггүй. Зөвхөн дэлхий дээр юу байна, яаж хоорондоо харилцан үйлчилж байна, ирээдүйд юу болж болох вэ гэдэг асуултанд л хариу өгдөг. Өөрөө хэлбэл ирээдүй ямар байх ёстой вэ гэдэгт хариулдаггүй, энэ асуултанд зөвхөн шашин, үзэл суртал л хариулахыг оролддог. Шинжлэх ухаан өөрийн эрэмбийг тогтоодоггүй, шинэ гарсан нээлтээр юу хийхээ тодорхойлдоггүй.

Шинжлэх ухаан бол маш өндөр өртгөөр хөгждөг эд. Тиймдээ ч шинжлэх ухааныг хөгжүүлэхийн тулд аливаа бизнес, улс төрийн ашиг сонирхол байнга дагалдаж байдаг. Эрдэмтэд өөрсдөө бол улс төр, эдийн засаг, шашны ямар ч сонирхолгүй байх нь элбэг бөгөөд зөвхөн оюун санааны хүсэл сонирхол нь давамгайлдаг.

Шинжлэх ухааныг хөгжүүлж, байгалийн түүхий эд, энергийг ашиглан мөнгө их олох тусам байгаль тэр хэмжээгээр сүйдэж байна. Дэлхий хүний хэрэгцээнд зориулагдан өөрчлөгдөх явцад олон амьтан устаж үгүй болжээ. Бидний цэнхэр дэлхий бетонон ба хуванцар худалдааны төв болж зүсээ хувиргаж байна. Хүн төрөлхтөн уул нь албаар байгаль эхийг сүйтгэх гээд байгаа юм биш, хэтэрхий тоомжиргүй, хайхрамжгүй байна.  Яг л Атлантын боолын наймаа Африкчуудыг үзэн ядсанаас үүдээгүй шиг өнөөдрийн амьтны гаралтай бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл амьтныг үзэн ядсанаас болоогүй юм.

Өнөөдөр дэлхий дээр байгаа 7 тэрбум гаруй хүний нийт жин 300 сая тонн. Бидний хэрэгцээг хангаж буй үхэр, гахай, хонь, тахиа гэх мэт тэжээвэр амьтдын жин 700 сая тонн. Харин байгаль дээрх заан, оцон шувуу, халим гэх мэт амьтдын нийт масс дөнгөж л 100 сая хүрэхтэй үгүйтэй байна. Гэтэл бидний хүүхдийн үздэг ном, зурагтын дэлгэцээр энэ дэлхий дээр цөөхөн үлдсэн  анааш, чоно, шимпанзены дүрсээр дүүрэн.

Ингэж явсаар хүн төрөлхтөн олон төрлийн амьтдыг устгаж, эцэстээ өөрсдийгөө ч газрын хөрснөөс арчиж мэдэх юм. 2005 онд эхэлсэн хүний тархийг судлах нэгэн төслөөр хүний тархин дахь мэдрэлийн сүлжээг дууриалган бүтээж эхэлсэн. Хэрэв энэ төсөл хангалттай санхүүжилт авч чадвал дахиад хэдхэн арван жилийн дараа гэхэд бид компьютер доторх хиймэл хүний тархийг бүтээж тэр нь хүн шиг ярьж сэтгэж чадах юм. Бид энэ бүх мэдлэг, чадвар, шинжлэх ухааны ололтыг зөв залж чадалгүй, юу хүсч байгаагаа мэдэхгүйгээр урагшилсаар байвал хүн төрөлхтөний мөхөл ирж, биднийг хүний биеэс ангид оюун ухаан орлох цаг ойрхон байна. Хүн ихийг сурч мэдэж болно, гэхдээ юу хүсч байгаагаа маш сайн мэддэг байх хэрэгтэй гэдгийг дэлхий ертөнцийн өөрчлөлт бидэнд сануулсаар.

Эх сурвалж:

Harari, Y. N. (2014). A brief history of humankind. Publish in agreement with The Deborah Harris Agency and the Grayhawk Agency.

COVID-19 вирусын эрүүл мэндийн салбар дахь үр нөлөө

Дэлхий дахинаа корона вирусын цар тахлаар халдварлагчдын тоо хоногт 100 мянгаар нэмэгдэж, өдөр бүр 5000 хүний амийг авсаар. Олон улсын эрүүл мэндийн лидер, экспертүүд энэхүү тахал эерэг, сөрөг хоёр талаар уг салбарт нөлөөлнө гэж үзэж байна.

Эергээр нөлөөлж буй үзэгдэлд халдварт өвчин судлал, тархвар судлалын шинжлэх ухааныг тэргүүлэх чиглэлд тавьж байгаа нь энэ талын судалгаа, шинжилгээ хурдацтай хөгжихөд түлхэц болно. Улс орон даяар хүн бүр өөрийн эрүүл мэндэд хариуцлагатай хандаж, гараа тогтмол угааж, гадаа гудамжинд нус цэрээ хаяхаа больсноор элдэв халдварт өвчин намжлаа. Манай оронд гэдэсний халдвар, бохирын шар, сүрьеэгийн шинэ тохиолдол эрс багасч, коронагаас өмнө хүмүүс гараа угаадаггүй л байсан юм байна шүү дээ хэмээн эмч нарыг гайхшруулж байна.

Нэг өвчин ихээр гарах үед эрүүл мэндийн системийн хомсдол хаана үүсээд байгааг олж харсанаар цаашид аль үе шатанд хэрхэн нөөц бололцоогоо хуваарилах вэ гэдэг нь тодорхой болж эхэллээ. Эрүүл мэндийн салбарын тогтолцооны дүрэм, журам уян хатан, энэрэнгүй болж, зайн эмчилгээ, эрүүл мэндийн шинэлэг үйлчилгээний технологи хөгжинө.

Эсргэрээрээ үйлдвэрлэлийн үе шатанд халдвар тархсанаар, эмнэлгийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн зогсонгишил, бусад эрүүл мэндийн салбарын судалгаа шинжилгээний хоцрогдол, эмнэлэгт хандах хүн амын айдсаас болж аливаа өвчлөлийг цаг тухайд нь илрүүлэх боломжгүй болж байна. Нөгөө талаас эмнэлэгт хүн хүч хүрэлцээгүй болсоноос бусад төрлийн өвчтөн хүлээж авахаа хойшлуулж байгаа нь зарим оронд ажиглагдаж байна.

Итали Испанид вирусын улмаас нас барж байгаа тохиолдлын 9-13% нь эрүүл мэндийн ажилтнууд өөрсдөө байна. Ийнхүү эмч, сувилагч нараа алдах нь үлдэж байгаа мэргэжил нэгтнүүдэд хүнд цохилт болж эрүүл мэндийн салбарт урт хугацааны сүүдрээ тусгана. Эмч нарын амиа хорлох эрсдэл  бусад мэргэжлийнхнийгээ бодвол ердийн үед хоёр дахин их байдаг, энэ тоо улам өндөрсөх болов уу.

Эдгээр эерэг сөрөг талуудыг дэнсэлж үзвээс урьдчилан сэргийлэх анагаах ухааныг хурдацтай хөгжүүлэх нь цаашдын ирээдүйд хамгийн зөв тусгал болох юм. Энэ үйл явцыг аажуухнаар бус ахицтайгаар нэн тэргүүнд тавьж, хүн амын эрүүл мэндэд учирч болох аюулыг урьдчилан зайлуулахад хөрөнгө мөнгөө зарах нь гарсан хойно нь зардлаа нөхөхөөс илүү энэрэнгүй хүнлэг үйлдэл болох бөгөөд хямд төсөр тусна.

Том хэмжээний дата ашиглаж, эрсдэлт бүлгийг тодорхойлон, түүнд тохирсон арга хэмжээг авах, зайн оношилгоо, эмчилгээг хорио цээрэнд байгаа хүмүүст цаг алдалгүй хүргэх боломжоор хангаж эмнэлгийн ачааллыг багасгах, спиртийн уусмал, маскийг улс орон даяар тараахад дутагдал үүсгэхгүйгээр нөөцлөх, эдгээр бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих нь COVID-19 цар тахлын бидэнд өгч байгаа үндсэн мессежүүд болж байгааг та бид гэрчилж байна.

https://www.modernhealthcare.com/opinion-editorial/healthcare-leaders-fear-covid-19s-impact-once-storm-has-passed

https://mimir-inc.biz/media/analysis/covid-19_healthcare_industry_survey/

https://www.institutmontaigne.org/en/blog/public-health-time-covid-19-three-lessons-learned

https://www.biochemistry.org/2020/03/17/coronavirus-covid-19-message-from-the-biochemical-society-and-portland-press/