Тайчсанаар даам гарахгүй 

Манайхан ч 2016 оны Риогийн олимпоор нэрээ цуурайтуулна гэж мөрөөдсөнийхөө дагуу хоёр медал авсанаасаа илүүтэйгээр нэрээ цуурайтуулж л орхилоо. Медал авахад хүч хөдөлмөр шингэдэг, тамирчны алдар хямдхан олддоггүй. Гэхдээ яг үнэнийг хэлэхэд олимпод оролцсон ихэнх орнууд дор хаяж ганц хоёр медал чирээд л харьсан байгаа. Тэр дундаас Монгол нэг их ялгарах юм үнэндээ байхгүй. 
Гэтэл ялагдсан бөхөө өмөөрч  хоёр дасгалжуулагч нь хувцасаа тайчих үзүүлбэрээр эсэргүүцлээ үзүүлсэнээр манай сайхан орны нэр дэлхийн том том мэдээллийн агентлагуудаар цуурайтаад авав. За би тэр олон янзын дүрэм журмыг нь мэдэхгүй зүгээр, гэхдээ яаж ч дүрмийн дагуу барилдаад, шударга шүүж чадаагүй гэхэд ингэж эсэргүүцлээ үзүүлэх онцгүй байна. Өөр орны хүмүүс байсан бол шавиагаа ханатал инээхсэн, өөрийн орны хүмүүс болохоор инээж ч чадахгүй уйлж ч чадахгүй байна. Гэхдээ энэ яагаад ийм үйлдэл гарахад хүрэв?
Зөвхөн энэ хоёр тайчсан дасгалжуулагчдад учир байгаа ч юм биш, аягүй бол оронд нь өөр дасгалжуулагч байсан бол бас л иймэрхүү үйлдэл гаргах байсан байх. Энэ ердөө Монгол хүмүүс дэлхийд нэрээ цуурайтуулахын дон тусчээ л гэж оношлохоос аргагүй. 
Олимпийн медал үнэтэй цэнэтэйтэй би маргах гээгүй. Гэхдээ өгч байгаа ач холбогдол нь арай дэндээд байна. Энүүгээр амьдрал дуусдаггүй юм. Олимпын медал авсанаар тухайн улс орны хөгжил хэмжигддэггүй юм. 
Улс орны хөгжил ер нь юугаар хэмжигддэг юм?
Хэр баян тарганаас илүүтэйгээр тухайн орны туйлын хөгжлийг илэрхийлдэг нэг үзүүлэлт байдаг. Хүний хөгжлийн индекс.
Зарим хүмүүс нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүнээр улс орнуудыг харьцуулж, хөгжсөн хөгжөөгүйгээр нь дүгнэх дуртай. Гэтэл яг үнэндээ энэ үзүүлэлт тухайн оронд баяжсан цөөхөн хэдхэн хүний мөнгөөр хэмжигдээд дуусдаг. Үлдсэн ядуус нь хэр их байгаа, яажшуухан ядруухан амьдарч байгааг нь огтхон ч илэрхийлэхгүй.  
2012 оны Монголын үсрэнгүй хөгжлийн сенсаацыг эргээд саная. Манай эдийн засаг дөрвөн жилийн өмнө 12.3 хувийн өсөлттэй гарч дэлхийд тэргүүлээд байсан. Гэтэл ядуурал бараг 30 хувьтай байв. Тэгэхээр хүний хөгжлийн индексээ эхлээд харчихья. 
Хүний хөгжлийн индекс гурван зүйл дээр үндэслэдэг. Хүн амын эрүүл, урт удаан амьдрал, боловсролын түвшин, нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн болно. 
Олимпын медалын тоо биш шүү. Манай орны эдгээр үзүүлэлт тэгээд чухам хаахна яваа юм бол?
Манай дундаж наслалт 69.4
Боловсрол эзэмшсэн дундаж жил нь 9.3 

Нэг хүнд ногдох ДНБ 10729.4

За эдгээр гол тоонууд нь бусад дагалдах тоонуудтайгаа нийлээд индексийг маань 0.727 болгож, дэлхийн нийт 194 орноос ардаа 104 орныг хаяж, 90т жагсдаг юм байна. 

Олимпын медалын тоо биш энэ тоонууддаа анхаарал тавьж, даам болох хүслээ биелүүлээчээ.

Надад бол энэ гурван үзүүлэлтийг өргөх нэг л хөшүүрэг санаанд ороод байна. Тэр нь хүүхэд. Хүүхдүүдээ  эрүүлжүүлэн урт наслах үндэс суурийг нь тавьж, хүүхдүүдийнхээ боловсролыг анхаарч, хүүхдүүдийнхээ ядуурлаас гарах арга замыг нь л зааж өгмөөр санагдаад болж өгөхгүй юм. 

Манай гуравхан сая иргэнээс 800 мянга нь л 14 хүpтэлх насны хүүхэд байгаа. За тэндээс ядуурлын түвшин 2014 оны байдлаар 21.6 хувь болсон юм байна. Тэгэхээр 170 мянган хүүхэд багцаагаар гарцаагүй ядуу амьдарч байна. Эндээс 1100 гаруй хүүхэд сургуулиас завсардаж байна. 
Энэ тоонуудыг яагаад нуршаад унаваа гэжүү? 
Та ямар бяцхан тоонууд болохыг анзаарав уу? Бидэнд 30 сая иргэнтэй Малайз шиг толгойгоо гашилгах шаардлага байна уу?
Ийм хэдхэн цөөхөн хүүхдийг аятайхан хүн шиг өсгөөд явчих ухаан дутлаа гэжүү?
Энэ хүүхдүүдээ сайхан бүртгэж аваад нэг нэгээр нь тулж ажиллаж болохоор тийм л цөөхүүлээ ард түмэн шүү дээ. Энэ хүүхдүүдээр чинь амьдрал хэмжигдэх гээд байна, олимпын медалиар огтхон ч биш шүү. Энэ хүүхдүүдээ ярьж сүржигнэж, энэ хүүхдүүдийн төлөө хувцасаа тайлаад өгчих хэрэгтэй, медалын төлөө биш шүү. 
Андуураад байна хүмүүсээ!

  
Эх сурвалж: http://www.ikon.mn/n/t8w
 http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi
http://www.nikkei.com/article/DGXZZO48913460Y2A121C1000015/
http://www.worldbank.org/mn/news/press-release/2015/07/01/poverty-continued-to-decline-falling-from-274-percent-in-2012-to-216-percent-in-2014
http://hdr.undp.org/en/countries/profiles/MNG
http://www.ikon.mn/p/i72
http://www.edunews.mn/article/463